ΘΑΝΑΣΗΣ N. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
Τα βιβλία μου
Παλμοί
Έκδοση της εφημερίδας "ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ"
Λαμία 1981, σσ. 32
Το ολιγοσέλιδο αυτό βιβλίο είναι το πρώτο και μοναδικό βιβλίο μου, με ποιήματα και χρονογραφήματα. Απαρτίζεται από δύο μέρη: "Ποιητικές πινελιές" (20 ποιήματα) και "Πεζοπαλμοί" (4 χρονογραφήματα).
"Τα τρία κείμενα ¨Αντιθέσεις¨, "Εκφάνσεις" και "Περιγραφές", έγραψα στα Πουγκάκια της Δυτ. Φθιώτιδας και δημοσίευσα, μαζί με αρκετά άλλα, στο "Λαμιακό Τύπο", στις 14 Οκτώβρη, 12 Νοέμβρη και 7 Δεκέμβρη, αντίστιχα. [...] τα περσότερα ποιήματα των "Παλμών" τούτων ξεπήδησαν από την καρδιά μου κει πάνω, στο χωριό που έζησα, δίδαξα και πόνεσα κατά τη σχολική χρονιά 1980-81."
Εξαντλημένο
Τοπωνύμια του χωριού "Λυχνό Υπάτης"
Επιμέλεια - Πρόλογος : Λευτέρης Κορέλης, Δ/ντής περιοδικού "Φθιωτικά Γράμματα"
Αθήνα 1983, σσ. 16
"(Ο συγγραφέας) στάθηκε ιδιαίτερα στην καταγραφή των τοπωνυμίων του, γιατί μ' αυτά δεν είχε ασχοληθεί, ως τώρα, κανείς. [...] Εδώ γίνεται μια προσπάθεια για την κατόπιση του ανθρώπου για τον κόσμο και το χώρο μεσ' τον οποίο ζει. [...] Τα (51) τοπωνύμια, δοσμένα σε αλφαβητική σειρά, έχουν το καθένα, τη σχετική κατατοπιστική εξήγηση έτσι που να καταγράφουν ως ένα σημείο και την ιστορία της ζωής αυτού του χωριού και των ανθρώπων του."
Εξαντλημένο
Οδηγός παιδικού-νεανικού βιβλίου 1986
[Σε συνεργασία με Χάρη Σακελλαρίου]
Καστανιώτης, Αθήνα 1986, σσ. 181
"Με τον οδηγό που κρατάτε στα χέρια σας μπορείτε να διαλέξετε παιδικά και νεανικά βιβλία με κριτήρια που ανταποκρίνονται πράγματι στα παιδιά, να γνωρίσετε τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή που απευθύνεται στα παιδιά και στους νέους, να πάρετε μια ιδέα για το περιεχόμενο των παιδικών και νεανικών βιβλίων, να επισημάνετε τις αρετές ή τις αδυναμίες τους, να ανακαλύψετε τα βαθύτερα μηνύματά τους και να κρίνετε το βαθμό καταλληλότητάς τους για κάθε ηλικία. [...]"
Εξαντλημένο
Οδηγός παιδικού-νεανικού βιβλίου 1987
[Σε συνεργασία με Χάρη Σακελλαρίου]
Καστανιώτης, Αθήνα 1987, σσ. 200
Εξαντλημένο
Οδηγός παιδικού-νεανικού βιβλίου 1989
[Σε συνεργασία με Χάρη Σακελλαρίου και Γιάννη Μπάρτζη]
Καστανιώτης, Αθήνα 1989, σσ. 181
"Τα πράγματα έδειξαν πως ο ΟΔΗΓΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΥ-ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ, που ξεκινήσαμε να εκδίδουμε εδώ και τέσσερα τώρα χρόνια, έχει γίνει ο απαραίτητος σύντροφος του κάθε παιδιού, του κάθε νέου, του κάθε γονιού, που θέλει να επιλέγει τα καλύτερα βιβλία για τα παιδιά του, του κάθε εκπαιδευτικού, που θέλει να είναι κατατοπισμένος πάνω στην αισθητική αξία, το περιεχόμενο και τα μηνύματα των βιβλίων που θέλει να συστήσει στους μαθητές του και να μπορεί να συζητεί μαζί τους πάνω σ' αυτά, ώστε να μην τους αφήνει να πέφτουν θύματα των κάθε είδους εμπόρων του πνεύματος και των μαστόρων του αποπροσανατολισμού."
Εξαντλημένο
Παιδαγωγικά Πορτρέτα
Ντουντούμης, Αθήνα 1992, σσ. 272
"Τα πορτρέτα των παιδαγωγών, που παρουσιάζονται στο βιβλίο αυτό, είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας να δώσουμε στους συναδέλφους εκπαιδευτικούς και στο αναγνωστικό κοινό κάποια στοιχεία για ευαισθητοποίηση και αφόρμιση, με σκοπό μια πλατύτερη και ουσιαστικότερη γνωριμία τους με τη ζωή, το έργο, τις επιστημονικές απόψεις και τις ιδέες ορισμένων μεγάλων και ξένων παιδαγωγών. [...]
Η επιλογή των συγκεκριμένων παιδαγωγών, που παρουσιάζουμε σ' αυτό το βιβλίο, είναι ενδεικτική. Το μοναδικό κριτήριο επιλογής για τους Έλληνες παιδαγωγούς ήταν η συμμετοχή τους στις τάξεις του Εκπαιδευτικού ή του Κοινωνικού Δημοτικισμού, μιας σημαντικής κατά τη γνώμη μας πτυχής, αλλά και σταθμού στην Ιστορία της Εκπαίδευσης, στη χώρα μας. [...]
Στο βιβλίο γίνεται σύντομη αναφορά στη ζωή και στο έργο 19 Ελλήνων και ξένων Παιδαγωγών. Υπάρχουν επίσης, η εργογραφία τους, αποσπάσματα απ' το έργο τους, απόψεις άλλων για το έργο τους και ενδεικτική βιβλιογραφία.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και είκοσι προσωπογραφίες, φτιαγμένες με μολύβι, από το χέρι της ζωγράφου Αιμιλίας Ράπτη."
Εξαντλημένο
Αυγή Παπάκου
- Γνωριμία με τη ζωή και το έργο της -
Βιβλιογωνία, Αθήνα 1993, σσ. 293
"Ο συγγραφέας προσπαθεί να γνωστοποιήσει στον αναγνώστη ορισμένα βασικά στοιχεία για τη ζωή και το έργο της πολυγράφου λογοτέχνιδας Αυγής Παπάκου. Παραθέτει την εργογραφία της, αναλυτικά. Επιχειρεί την παρουσίαση, συνολικά του συγγραφικού της έργου με σύντομους σχολιασμούς και ακροθιγείς κριτικές παρατηρήσεις. Παραθέτει, επίσης: α) 26 δοκίμια, άρθρα, συνεντεύξεις και ομιλίες της (δημοσιευμένα ή ανέκδοτα) και β) κρίσεις και απόψεις ομοτέχνων της για το έργο της.
Το βιβλίο είναι χρήσιμο σε κάθε εκπαιδευτικό, συγγραφέα, μελετητή, αλλά και σε κάθε φιλομαθή γονιό, που ενδιαφέρεται να πληροφορείται για τους συγγραφείς των βιβλίων που διαβάζουν τα παιδιά.
Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν ένα πλούσιο υλικό για να το χρησιμοποιήσουν σε ομιλίες, κατά τις συγκεντρώσεις γονέων και οι γονείς κείμενα, με τα οποία θα ενημερωθούν για την παιδική λογοτεχνία, την παιδαγωγική, την ειρήνη και το γυναικείο κίνημα."
Εξαντλημένο
Ζωή Σπυροπούλου
Μια πρώτη προσέγισση στο συγγραφικό της έργο
Αθήνα 1993, σσ. 24
"[...] Στόχος μας είναι η πληροφόρηση των ενδιαφερομένων για τη ζωή και το μέχρι τώρα έργο της εκπαιδευτικού, λογοτέχνιδας και συγγραφέα Ζωής Σπυροπούλου. Αφορμή στάθηκε μια εκδήλωση της "Ένωσης Συγγραφέων-Εικονογράφων Παιδικού Βιβλίου", που πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων στις 9.5.1993, με τη συμπλήρωση μιας δεκαετίας από την πρώτη της συγγραφική παρουσία.
Στο φυλλάδιο τούτο, μαζί με την εισήγησή μου στην εκδήλωση, που αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση στο συγγραφικό έργο της Ζωής Σπυροπούλου, συμπεριλαμβάνω απόσπασμα απ' το διήγημα "Το χτήμα" της συλλογής διηγημάτων της (για ενηλίκους): Αναδρομές, απόσπασμα από "Το τελευταίο βατραχάκι", κριτικές και απόψεις για βιβλία της.
Το φωτογραφικό υλικό που υπάρχει είναι απ' την παραπάνω εκδήλωση. [...]"
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Στ΄ Δημοτικού, α΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 402
"Τα βιβλία αυτά, "ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ", συμπληρώνουν τ' αντίστοιχα βιβλία "Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ" του Οργανισμύ Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ), που έχουν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου.
Απευθύνονται κύρια στους γονείς των μαθητών (μπορεί, τμηματικά να 'ναι χρήσιμα και στους συναδέλφους μας δασκάλους) και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως βοηθητικά βιβλία. Οι γονείς θα βοηθηθούν πώς να καθοδηγήσουν, συμπληρωματικά με το σχολείο, το παιδί να βγάλει την "περίληψη" του μαθήματος, να διαπιστώσει "τα κύρια και δευτερεύοντα θέματα" κάθε κειμένυ, να επεξεργαστεί νοηματικά και γλωσσικά το κείμενο, ώστε να το κατανοήσει, προϋπόθεση για να το απολαύσει αισθητικά, να επικοινωνήσει με το δημιουργό μέσα απ' το γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας, να προσλάβει τα φανερά και "κρυμμένα" νοήματα, σκέψεις, ιδέες και μηνύματα που άμεσα ή έμμεσα μας μεταδίνυν οι ήρωες των έργων, μέσα απ' την πλοκή του μύθου και τη δράση τους, στα πεζά, και τα μηνύματα που κρύβονται - πολλές φορές επιμελώς - μέσα στους στίχους και τις στροφές της παραδσιακής ή μοντέρνας ποίησης.
Οι γονείς, με τα βιβλία αυτά, μπορούν να συζητούν με τα παιδιά τους, σ' ένα άλλο επίπεδο πια."
[Απ' το προλογικό σημείωμα των συγγραφέων]
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Στ΄ Δημοτικού, β΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 432
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Ε΄ Δημοτικού, α΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 374
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Ε΄ Δημοτικού, β΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 392
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Δ΄ Δημοτικού, α΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 364
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Δ΄ Δημοτικού, β΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 372
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Γ΄ Δημοτικού, α΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 316
Εξαντλημένο
Επεξεργασία στη Γλώσσα
Γ΄ Δημοτικού, β΄ τεύχος
[Σε συνεργασία με τη Στέλα Πλιάτσικα]
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1996, σσ. 300
Εξαντλημένο
Θεματολογία παιδικής λογοτεχνίας
Πρόλογος: Ελένη Σαραντίτη
Εκδόσεις Νικόδημος, Αθήνα 1999, σσ. 223
ISBN 960-7900-22-7, ISBN-13 978-960-7900-22-7
"Ο δάσκαλος Θανάσης Καραγιάννης, χρόνια στην υπηρεσία του παιδιού και του βιβλίου, γνώστης όσο λίγοι της παιδικής λογοτεχνίας, ευαίσθητος απέναντί της, επιχείρησε κάτι που μόνο τόλμημα θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει κανείς: συγκέντρωσε, μελέτησε, σύγκρινε και αξιολόγησε χιλιάδες παιδικά βιβλία, τα περισσότερα θα λέγαμε όσων κατά καιρούς κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν στη χώρα μας, τα κατέταξε κατά θέμα, και μέσα από χρηστικούς πίνακες, μας τα παρέδωσε προς όφελος όλων μας, των δασκάλων δηλαδή, των γονιών, βιβλιοθηκονόμων και σπουδαστών, συγγραφέων, βιβλιοπωλών και πλήθος άλλων ενδιαφερομένων.
[...] Στο σύντομο σημείωμά μας πρέπει, βέβαια, να επισημάνουμε ότι στο πόνημα του Θανάση Καραγιάννη περιέχονται άνω των 200 θεμάτων στα οποία ο μελετητής και δάσκαλος κατατάσσει χιλιάδες που ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες: παραμύθι, διήγημα, μυθιστόρημα, ποίηση, θέατρο, βιβλία γνώσεων κ.ά., όλα όσα η πείρα και η αγάπη του επέτρεψαν να συγκεντρώσει ασχολούμενος συστηματικά με το σπουδαίο αυτό υλικό ψυχών επί μία δεκαετία.
[...] Για την πληρέστερη ενημέρωση, την κατατόπιση, για την πληροφόρησή μας γύρω από το παιδικό βιβλίο ένα έργο απόλυτα χρήσιμο και εξαιρετικά εύχρηστο." [Από τον Πρόλογο της Ελένης Σαραντίτη]
Εξαντλημένο
"Με την ορμή της νιότης..."
Δεκατέσσερα Κείμενα για τα Βιβλία των Παιδιών και τους Συγγραφείς τους
Άγ. Δημήτριος 2001, σσ. 112
"Τα κείμενα που ακολουθούν αφορούν στην παιδική μας λογοτεχνία, στα βιβλία (και περιοδικά), δηλαδή, που απευθύνονται στα παιδιά και σε κάποιους από τους λογοτέχνες-συγγραφείς, δημιουργούς τους.
Επιλέχθηκαν από ένα πλήθος δημοσιευμένων ή μη κειμένων μου. Είχαν και έχουν ως σκοπό να πληροφορήσουν γονείς και συναδέλφους εκπαιδευτικούς, να μεταδώσουν τις απόψεις και κρίσεις μου για βιβλία, κείμενα, θέματα, πρόσωπα.
Είναι ένα κομμάτι του μόχθου και της αγωνίας ενός απλού, από τους τόσους και τόσους δασκάλους της χώρας μας. Κείμενα που αναφέρονται στο περιεχόμενο και στη θεματολογία των αναγνωσμάτων που απευθύνονται στα παιδιά και στους εφήβους.
[...] Σχεδόν, όλα τα κείμενα έχουν ξαναδημοσιευθεί. Εδώ, συγκεντρωμένα, ίσως "λειτουργήσουν" καλύτερα, παρά σα σκόρπια και μάλλον ξεχασμένα ή άγνωστα στους περισσοτέρους απ' τους σημερινούς αναγνώστες τους."
Εξαντλημένο
Ορίζοντες στη γνώση και στ' όνειρο
Βιβλιοπαρουσιάσεις για νήπια, παιδιά και εφήβους
Άγ. Δημήτριος 2001, σσ. 120
"Τα κείμενα που ακολουθούν αφορούν στην παιδική λογοτεχνία, δηλαδή στα βιβλία που απευθύνονται σε νήπια, παιδιά και εφήβους. Επιλέχθηκαν από ένα πλήθος βιβλιοπαρουσιάσεών μου σε εφημερίδες και περιοδικά, τις οποίες επιχείρησα κατά τη διάρκεια της διαδρομής μου στο χώρο μιας εικοσαετίας, περίπου.
Οι βιβλιοπαρουσιάσεις αυτές είναι σύντομες, δημοσιογραφικού χαρακτήρα και κάλυψαν τις ανάγκες ενημέρωσης των αναγνωστών διαφόρων εκπαιδευτικών, πολιτικών, μαθητικών κ.ά. εντύπων, με τα οποία είχα την τιμή να συνεργαστώ. Από τη θέση αυτή, σήμερα, ευχαριστώ τους διευθυντές και εκδότες τους για τη φιλοξενία τους.
Είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω σε εκπαιδευτικούς και γονείς, αλλά και στα ίδια τα παιδιά και τους εφήβους, ορισμένα βιβλία, την υπόθεση του περιεχομένου τους - συνοπτικά -, τους ήρωές τους και τη δράση τους, την πλοκή του μύθου τους, με κάποιες ακροθιγείς αξιολογικές κρίσεις και απόψεις για τα μηνύματα που ο κάθε συγγραφέας στέλνει έμμεσα στον αναγνώστη κ.λπ."
Εξαντλημένο
Ο Βασίλης Ρώτας και το έργο του για παιδιά και έφηβους
Θέατρο - Ποίηση - Πεζογραφία - "Κλασσικά εικονογραφημένα"
Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2007, σσ. 660
ISBN 978-960-451-049-8
Βασίλης Ρώτας (1889-1977)
Ποια ήταν η ζωή του σημαντικού αυτού πνευματικού ανθρώπου; Ποια ήταν η προσφορά του στο θέατρο, στην ποίηση και στην πεζογραφία για παιδιά και έφηβους; Τι γνωρίζουμε για τη συνεργασία του με περιοδικά και εφημερίδες, από τις αρχές του 20ού αι. ("Νουμάς", 1908), από το Μεσοπόλεμο, την Κατοχή και το Μεταπόλεμο, μέχρι και τη δεκαετία του 1970; Ποιες ήταν οι πρωτοβουλίες του στο θέατρο (σπουδές, ηθοποιία, κριτική θεάτρου, συγγραφή θεατρικών έργων, σκηνογραφία, ίδρυση του "Λαϊκού Θεάτρου Αθηνών", 1930, ίδρυση του "Θεατρικού Σπουδαστηρίου", 1942, του "Θεατρικού Ομίλου ΕΠΟΝ Θεσσαλίας", 1944 κλπ.); Ποια είναι η θεματολογία και η ιδεολογία των κειμένων του; Ποια είναι η παιδαγωγική διάσταση του έργου του για παιδιά και έφηβους; Απαντήσεις σε αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα δίνονται στις σελίδες αυτού του βιβλίου (διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα), αποτέλεσμα μακροχρόνιας επιστημονικής έρευνας και μελέτης. Το έργο συμπληρώνεται με πλήρες Χρονολόγιο και Εργογραφία του Β. Ρώτα, με πλούσιο Φωτογραφικό υλικό, και με Ευρετήριο ονομάτων.
Κριτική θεάτρου για παιδιά 2007-2010
Πρόλογος: Κώστας Γεωργουσόπουλος
Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2010, σσ. 192
ISBN 978-960-9418-05-8
Στο παρόν βιβλίο περιέχονται 110 κείμενα, στα οποία επιχειρείται κριτική θεώρηση θεατρικών παραστάσεων για παιδιά, για έργα που ανέβηκαν στο θέατρο. στο κουκλοθέατρο. στο θέατρο σκιών, στο θέατρο με μαριονέτες ή ως θεατρικά δρώμενα με αφηγήσεις παραμυθιών.
Τα κείμενα αυτά δημοσιεύτηκαν στον ημερήσι ή περιοδικό τύπο και έχουν, πλέον, θεωρητική σημασία. Είναι απαραίτητα για την κατάρτιση και τον προβληματισμό σε παιδαγωγικό και αισθητικό επίπεδο των αναγνωστών τους.
Πρόκειται για Οδηγό, βιβλίο αναφοράς, χρήσιμο και χρηστικό κυρίως για γονείς και εκπαιδευτικούς.
Ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί ως θεωρητικό/ιστορικό βιβλίο, σε πανεπιστημιακό επίπεδο, για τον εμπλουτισμό των σπουδών φοιτητών Θεατρολογίας (Τμημάτων Θεατρικών Σπουδών των Πανεπιστημίων) ή Παιδαγωγικής (Παιδαγωγικών Τμημάτων Νηπιαγωγών ή Δασκάλων).
Όλοι οι άνθρωποι του Θεάτρου για παιδιά, που εργάζονται και δημιουργούν στο χώρο, θα διαβάσουν σε αυτό το βιβλίο κριτική του συγγραφέα του, σχετική με τις παραστάσεις που ανέβασαν, προτάσεις και καλοπροαίρετες παρατηρήσεις για τη δουλειά τους και το καλλιτεχνικό της αποτέλεσμα, την παιδαγωγική τους διάσταση κ.ο.κ.
Ο κάθε φιλομαθής αναγνώστης θα βρει αναμφίβολα ενδιαφέροντα θέματα για μελέτη.
Στην Ιστορία της Ελληνικής Βιβλιογραφίας είναι το πρώτο βιβλίο του είδους που εκδίδεται και που αφορά την Κριτική Θεάτρου για παιδιά.
Εξαντλημένο
Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων Λαμίας
Έξι χρόνια μαθητικής ζωής στο "Πέτρινο" (1966-1972)
[Μια πρώτη συνοπτική αναφορά]
Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2012, σσ. 40
"[...] Το παρόν βιβλιαράκι είναι γραμμένο από καρδιάς, με προσωπικό, απλό και αυθόρμητο ύφος. Δε στηρίζεται αποκλειστικά σε βιβλιογραφικές πηγές, και έχει ως σκοπό να δώσει ένα πρώτο δείγμα για το πώς θα είναι το επόμενο βιβλίο, με το ίδιο θέμα. Είναι, επίσης, ένας τρόπος επικοινωνίας μας και έμπρακτης απόδειξης για την επιθυμία μου (αλλά και επιθυμία των περισσοτέρων από εμάς) να συνεχιστούν οι δεσμοί φιλίας μας, που ξεκίνησαν στην ηλικία της προ-εφηβείας (είμαστε τότε 12 χρόνων), συνεχίζονται στα 58 μας (δηλαδή στη "δεύτερη ή τρίτη εφηβεία"... μας) και ελπίζω να συνεχιστούν μέχρι το τέλος της "τρίτης ηλικίας" μας...
Τούτα, λοιπόν, τα κείμενα αποτελούν τρόπο τινα μια προδημοσίευση, μια πρώτη δημοσίευση ενός ευρύτερου σώματος κειμένων και φωτογραφιών, που θ' αποτελέσει το corpus ιστορικών ντοκουμέντων, βιβλιογραφικών κ.ά. πηγών, αναμνήσεων, πλήθους φωτογραφιών, ανεκδότων, σάτιρας (σε ολοκληρωμένη μορφή και όπως αυτή διασώθηκε από τα πρωτότυπα χειρόγραφα, μετά από 40 χρόνια) κ.ο.κ."
[Από την Εισαγωγή του βιβλίου]
Εξαντλημένο
Ιστορία της δραματουργίας για παιδιά στην Ελλάδα
(1871-1949) και την Κύπρο (1932-1949)
Με στοιχεία θεατρικής αγωγής και παραστασιογραφίας του σχολικού θεάτρου
Πρόλογος: Βάλτερ Πούχνερ
Εκδοτικός Οίκος Αντ. Σταμούλη
Θεσσαλονίκη 2012, σσ. 551
ISBN 978-960-9533-28-7
"Το παρόν βιβλίο είναι προϊόν ιστορικής έρευνας και μελέτης. Ο συγγραφέας επιχειρεί να ενημερώσει τους αναγνώστες για την πορεία και την εξέλιξη του Θεάτρου για παιδιά στην Ελλάδα (1871-1949) και την Κύπρο (1932-1949), και ιδιαίτερα της δραματουργίας για παιδιά, κυρίως γαι το Σχολικό Θέατρο.
Την περίοδο που ερευνά στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη εμφανιστεί συστηματικά το Ελεύθερο - Επαγγελματικό Θέατρο, το οποίο θα μελετηθεί σε επόμενη εργασία του και αρχικά για την περίοδο 1950-1966.
Εδώ, όσον αφορά την έρευνα και τη μελέτη, το συγγραφέα απασχολεί ιδιαίτερα η θεματολογία, η ιδεολογία και η παιδαγωγική προσέγγιση των θεατρικών κειμένων, αλλά και ως ένα βαθμό η παραστασιογραφία τους.
Στο Α΄ Κεφάλαιο δίνονται 21 ορισμοί για θέματα Θεατρικής Αγωγής και Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση, ώστε να διασαφηνιστούν ως ένα βαθμό ορισμένες έννοιες.
Στο Β΄ Κεφάλαιο επιχειρείται μια γενική Εισαγωγή στην Ιστορία της Δραματουργίας για παιδιά στην Ελλάδα, ήτοι ένα συνοπτικό σχεδίασμα.
Στο Γ΄ Κεφάλαιο, το οποίο είναι το πλέον σημαντικό, γι’ αυτό και πολυσέλιδο, ο συγγραφέας ανατρέχει στις βιβλιογραφικές πηγές (βιβλία με θεατρικά κείμενα για τις Σχολικές Γιορτές), ώστε να μελετήσει τα θέματα, που επιλέγουν οι θεατρικοί συγγραφείς και τις ιδέες με τις οποίες διαπαιδαγωγούν τα παιδιά/θεατές της κάθε θεατρικής σχολικής ή μη παράστασης. Η παιδαγωγική προσέγγιση κρίνεται απαραίτητη από το συγγραφέα, διότι το θέατρο επιδρά (κοινωνικά και αισθητικά) σημαντικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.
Στο Δ΄ Κεφάλαιο, παρατίθενται εργο-βιογραφίες 22 Ελλήνων Δραματουργών, κυρίως του Σχολικού Θεάτρου και ενμέρει του Ελεύθερου – Επαγγελματικού.
Ακολουθούν ορισμένα "Συμπεράσματα", που αφορούν την ενλόγω ιστορική έρευνα στην Ελλάδα, και "Ενδεικτική Βιβλιογραφία".
Στο Ε΄ Κεφάλαιο, επιχειρείται παρόμοια ενμέρει ιστορική έρευνα στην Κύπρο. Ανιχνεύονται τα κείμενα του Σχολικού Θεάτρου της περιόδου 1932-1949. Ο συγγραφέας στηρίζεται περισσότερο σε σχετικά δημοσιευμένα θεωρητικά και ιστορικά κείμενα, αλλά και ως ένα βαθμό στα ίδια τα θεατρικά κείμενα για παιδιά.
Τα "Παραρτήματα" παρουσιάζουν μια πρωτοτυπία: παρέχονται με συστηματικό τρόπο ιστορικά στοιχεία (διευθύνσεις και επωνυμίες παλιών εκδοτικών οίκων και τυπογραφείων, διευθύνσεις και ιδιότητες παλιών Δραματουργών, κατάλογος πόλεων όπου εκδίδονταν βιβλία με Σχολικό Θέατρο κ.ά.) της περιόδου 1871-1974. Ακολουθούν: α) Πίνακας, όπου περιέχονται όλα τα βιβλία (περίπου 350), που ο συγγραφέας κατόρθωσε να συλλέξει από παλαιοβιβλιοπωλεία (πρωτότυπα) και βιβλιοθήκες (φωτοτυπημένα) και β) σχετικά ιστογράμματα, με χρήσιμα στατιστικά στοιχεία.
Ακολουθούν "Ευρετήριο ονομάτων" και "Πίνακας Φωτογραφιών"."
[Κείμενο οπισθόφυλλου, μεταφρασμένο σε τέσσερις γλώσσες: αγγλική, γαλλική, γερμανική και ολλανδική]
Μαθητικός Φθιωτικός Τύπος (1923-2008)
(Καταγραφή - Γνωρίσματα - Θεματολογία - Ιδεολογία)
(ΕΡΕΥΝΑ)
ΑΝΑΤΥΠΟ Απ' τα "ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ", Τόμος 30ός, Λαμία 2009
Αθήνα 2012, σσ. 31
Το κείμενο αυτό, πρϊόν έρευνας και μελέτης, ανακοινώθηκε ως εισήγηση στο 4ο Συνέδριο Φθιωτικής Ιστορίας, στις 10 Νοεμ. 2007, στο Συνεδριακό Κέντρο του Κάστρου Λαμίας και αναδημοσιεύτηκε στα Πρακτικά του Συνεδρίου.
Στο παρόν ανάτυπο, από την ετήσια φιλολογική έκδοση "Φθιωτικά Χρονικά" (Ιδρυτής-Δ/ντής: Δημ. Θ. Νάτσιος) (τόμος και χρόνος τριακοστός, Λαμία 2009), το κείμενο της αρχικής εισήγησης εμπλουτίστηκε με αρκετά νέα ερευνητικά στοιχεία.
Εξαντλημένο
Κείμενα
Θέατρο για παιδιά. Θέατρο για ενηλίκους
Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2013, σσ. 132
Το βιβλίο περιέχει 11 κείμενά μου, τα οποία έγραψα για εισηγήσεις σε συνέδρια και ημερίδες ή ως άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, κατά την περίδο 2006-2012. Ορισμένα απ' αυτά τα κείμενα είναι δημοσιευμένα.
Τα 8 κείμενα αφορούν θέματα του Θεάτρου για παιδιά. Τα πιο σημαντικά είναι τα εξής:
"Σχολικό Θέατρο και αστική ιδεολογία - κατά την περίοδο 1940-1949"
"Βασίλης Ρώτας: η δραματουργική και θεωρητική συμβολή του στο Σχολικό Θέατρο 1927-1967"
"Ο Βασίλης Ρώτας και η δραματουργία του για παιδιά και εφήβους. Από τις παραδοσιακές θεματικές και ιδεολογικές απόπειρες (1927-1934) στη μετέπειτα μεταστροφή του (1943-1967)" και
"Βασίλης Ρώτας και Θέατρο Σκιών. Αναφορές - Επισημάνσεις - Προσεγγίσεις"
Τα υπόλοιπα 3 κείμενα αφορούν θεατρολογικά θέματα για ενηλίκους:
"Ο Άτταλος ο Τρίτος του Κώστα Βάρναλη. Η μοναδική, αλλά σημαντική συμβολή του στη δραματουργία μας"
"Ο δραματοποιημένος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Θεματολογία και Ιδεολογία στα δραματοποιημένα διηγήματά του και γενικότερα στην πεζογραφία του - Με βάση τα κοινωνικά στοιχεία του έργου του -" και
"Η θεατρική Κριτική του Μάριου Πλωρίτη στην εφ "Ελευθερία" για παραστάσεις με κοινωνικά/πολιτικά θέματα"
Κριτική Θεάτρου για παιδιά
[2η έκδοση βελτιωμένη και συμπληρωμένη]
Πρόλογος: Κώστας Γεωργουσόπουλος
Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2013, σσ. 226
ISBN 978-960-9418-05-8
"Σας ευχαριστώ πολύ για την υποδοχή που κάνατε στην 1η έκδοση του παρόντος βιβλίου μου και τα θετικά σχόλιά σας (γραπτά ή προφορικά), που είχαν ως αποτέλεσμα να εξαντληθεί η έκδοση αυτή και να παρουσιαστεί η ανάγκη επανέκδοσης του βιβλίου.
Σκέφτηκα, λοιπόν, εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό, να προσθέσω ορισμένα ακόμη κείμενά μου που αφορούν και πάλι παραστάσεις του Θεάτρου για παιδιά και άλλων παραστατικών τεχνών, τα οποία δημοσίευσα στο ημερήσιο και περιοδικό τύπο, παρακολουθώντας θεατρικές παραστάσεις για παιδιά κατά τις επόμενες θεατρικές περιόδους (2010-2013).
Το βιβλίο τούτο είναι το πρώτο και μοναδικό, μέχρι στιγμής, του είδους του στην ελληνική βιβλιογραφία. Έτσι, οι αναγνώστες το είδαν με θετικό τρόπο, αφού: α) δεν κυκλοφορούσε παρόμοιο βιβλίο στα βιβλιοπωλεία και β) ήθελαν να ενημερωθούν για θεατρικές παραστάσεις για παιδιά, από έναν κριτικό θεάτρου, ο οποίος αποτύπωνε στην κριτική του –ως παιδαγωγός και εκπαιδευτικός που είναι– και την παιδαγωγική διάσταση του καθενός θεατρικού κειμένου και της καθεμίας θεατρικής παράστασης, χωρίς βέβαια να παραλείπει την κοινωνική και αισθητική διάστασή τους, συγχρόνως.
Αν και οι αναγνώστες αντιλαμβάνονταν ότι τα 110 κριτικά κείμενα που συμπεριλαμβάνονταν στην προηγούμενη έκδοση του βιβλίου, δεν αναφέρονταν σε θεατρικές παραστάσεις οι οποίες παίζονταν στις θεατρικές αίθουσες κατά τις περιόδους που ακολούθησαν της έκδοσης του βιβλίου, εντούτοις το προμηθεύτηκαν, διότι επιθυμούσαν να μάθουν πολλά πράγματα γύρω από το σύγχρονο Ελεύθερο-Επαγγελματικό (και Ερασιτεχνικό) Θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα, για τις παραστατικές τέχνες (Κουκλοθέατρο, Μαριονέττες, Θέατρο Σκιών), αλλά και για άλλα θεατρικά δρώμενα και τέχνες, που αφορούν την Παιδαγωγική του Θεάτρου και τη θεατρική αγωγή γενικότερα των παιδιών (Θέατρο-Μπαλέτο, Θέατρο-Θεατρικό Παιχνίδι, Όπερα, Αφήγηση παραμυθιών). Επιθυμούσαν ν’ αποκτήσουν γνώση γύρω από το σύγχρονο Θέατρο για παιδιά, τη θεματολογία και την ιδεολογία διαφόρων θεατρικών έργων που απευθύνονται σε νήπια, παιδιά και εφήβους, καθώς και την υποκειμενική βέβαια άποψή μου, ήτοι ενός θεατή/κριτικού θεάτρου/παιδαγωγού για την αποτίμηση του καλλιτεχνικού αποτελέσματος, που αφορά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που ο κριτικός παρακολούθησε την καθεμία παράσταση (υποκριτική ηθοποιών, χορός, τραγούδι κ.ά.), αν και στα κείμενά μου αξιολογούνται και αισθητικά στοιχεία που αφορούν όλη τη θεατρική περίοδο (σκηνικά, κοστούμια, μουσική κ.ά.) κατά την οποία παιζόταν η παράσταση.
Με χαρά, λοιπόν, δίνω στη δημοσιότητα τη 2η έκδοση του βιβλίου μου, με την προσδοκία να τύχει ανάλογης υποδοχής απ’ όσους εκπαιδευτικούς, γονείς, θεατρολόγους, θεατράνθρωπους, φοιτητές, φιλαναγνώστες κ.ά., που δεν είχαν την ευκαιρία να το προμηθευτούν στην 1η έκδοσή του και να το μελετήσουν. [...]"
[Αποσπάσματα από το προλογικό κείμενο: "Δυο λόγια για την παρούσα έκδοση"]
Σχολικό Θέατρο (1871-1974)
Πρόλογοι Θεατρικών Έργων & Σχολικών Γιορτών
Προλογίζουν: Κυριακή Πετράκου - Σίμος Παπαδόπουλος
Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2013, σσ. 384
ISBN 978-960-9418-09-6
"Η ανακάλυψη (απόρροια ερευνητικής προσπάθειας), η συγκέντρωση, η αντιγραφή και η παρουσίαση στον παρόντα τόμο του συγκεκριμένου κειμενικού υλικού είναι, κατά τη γνώμη μου, πολύ σημαντικό γεγονός για τους εξής βασικούς λόγους:
α. Ανασύρονται, από την ιστορική λήθη και την άγνοια όλων μας, ένα πλήθος από κείμενα, τα οποία έγραψαν εκπαιδευτικοί (διδάσκαλοι, δημοδιδάσκαλοι κ.ά.), ως επί το πλείστον, ηθοποιοί, λογοτέχνες και άλλοι δραματουργοί. Τα κείμενα αυτά εν συνεχεία τα δημοσίευσαν ως πρόλογο, στα βιβλία τους με θεατρικά έργα, τα οποία προόριζαν για το σχολικό θέατρο και την αντίστοιχη κάλυψη των αναγκών του αναλυτικού προγράμματος, των σχετικών νόμων και εγκυκλίων, που αφορούσαν την οργάνωση και διεξαγωγή των σχολικών εορτών στα σχολεία της χρονικής περιόδου 1871-1974.Σημειώνω εδώ ότι ήταν αναπόφευκτο το γεγονός ότι έχουν, ενδεχομένως, παραληφθεί από το παρόν βιβλίο πρόλογοι σ’ ένα πλήθος από βιβλία με έργα σχολικού θεάτρου, τα οποία η –σχεδόν πεντάχρονη– έρευνά μου δεν έφερε ακόμη στο φως.
β. Οι πρόλογοι αυτοί, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης τους, έχουν μια πολύτιμη ιστορική αξία για τους σύγχρονους ερευνητές, εκπαιδευτικούς, φοιτητές και για κάθε φιλαναγνώστη, αφού μας γυρίζουν αρκετές δεκαετίες πίσω και μας παρουσιάζουν τις απόψεις, αντιλήψεις και ιδέες της κάθε εποχής, σε παιδαγωγικό, αισθητικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό, πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο.
γ. Η όποια αισθητική, παιδαγωγική και εκπαιδευτική αξία –αν και θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η ζωή και η επιστήμη έχουν προχωρήσει και εξελιχθεί και οι σύγχρονες αισθητικές και παιδαγωγικές απόψεις είναι διαφορετικές– αποτελεί πεδίο μελέτης, γνώσης και εξαγωγής συμπερασμάτων. Έχουμε να διδαχθούμε πολλά από τα κείμενα αυτά, να τα δούμε σε συγκριτική και αξιολογική βάση, να παρατηρήσουμε την εξελικτική πορεία του σχολικού μας θεάτρου, αλλά και του Θεάτρου για παιδιά σ’ ερασιτεχνικό και επαγγελματικό επίπεδο, να υπογραμμίσουμε τις όποιες διαχρονικές απόψεις, που ακόμη και σήμερα, ορισμένες απ’ αυτές, θα παρατηρήσουμε ότι ισχύουν στη θεωρία της αισθητικής, στην παιδαγωγική, στην ιδεολογία και στη σχολική σκηνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα.
Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω στους αναγνώστες μου ορισμένες από τις βασικές απόψεις και αντιλήψεις των δραματουργών σχολικού θεάτρου της περιόδου 1871-1974, καθώς και ορισμένες αισθητικές και παιδαγωγικές προτάσεις τους, όπως ακριβώς αυτές εκφράζονται και διατυπώνονται στα δημοσιευμένα εδώ προλογικά κείμενά τους. Θεωρώ τούτο απαραίτητο για να εξαχθούν και κάποια χρήσιμα και χρηστικά, ενδεχομένως, συμπεράσματα για τους σύγχρονους εκπαιδευτικούς, κυρίως της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά και για τους Θεατρολόγους της επιστημονικής έρευνας και της σχολικής πράξης, τους φοιτητές των Τμημάτων Θεατρικών Σπουδών και Παιδαγωγικών Τμημάτων (Νηπιαγωγών και Δασκάλων) των πανεπιστημίων, αλλά και για όσους σπουδάζουν σε Δραματικές Σχολές, για όσους είναι ηθοποιοί, σκηνοθέτες και γενικά άνθρωποι του Θεάτρου. Η ιστορική γνώση, άλλωστε, ωφελεί πάντοτε και τους θεωρητικούς και τους ανθρώπους της καθημερινής πράξης και δημιουργίας στο χώρο του Θεάτρου και της Εκπαίδευσης. [...]"
[Από την "Εισαγωγή" του βιβλίου]